Current Affairs Today

  अजिंठा लेणी अजिंठा लेणी बौद्ध भिक्खूंनी वाकाटक राजांच्या आश्रयाखाली उत्खनन केली होती, ज्यापैकी हरिसेना हा प्रमुख होता. 1983 पासून अजिंठा लेणी हे युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थान आहे. भारत आणि महाराष्ट्राचे 1 ले जागतिक वारसा स्थळ  आहे.  आणि ते भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण विभागाच्या अंतर्गत संरक्षित स्मारक आहेत.  अजिंठा लेणी 75-मीटर (246-फूट) दगडी भिंतीमध्ये कोरलेल्या प्राचीन बौद्ध मठांचा आणि प्रार्थना खोल्यांचा संग्रह आहे. अजिंठा लेणी  ह्या  तालुका सोयगाव   औरंगाबाद जिल्ह्यातील  इ.स. पूर्व २रे शतक ते इ.स. ४थे शतक अशा प्रदीर्घ कालखंडात निर्मिलेल्या २९  बौद्ध  लेणी आहेत.  ह्या लेणी नदीपात्रापासून १५-३० मीटर (४०-१०० फूट) उंचीवर विस्तीर्ण अशा डोंगररांगामधील कातळांवर कोरल्या आहेत. छत्रपती संभाजीनगर  शहरापासून १०० ते ११० कि.मी. अंतरावर वाघूर नदीच्या परिसराशेजारी या लेणी आहेत. प्राचीन भारतात धर्मशाळा, लेणी क्वचित मंदिरेसुद्धा मुख्यत्वे व्यापारी मार्गांवर विश्रांतीसाठी उभारण्यात येत असत.  त्यांचा उद्देश वाटसरूंना सुरक्षित आश्रय स्थान मिळावे असा असे. त्यांना राजाश्रय, धर्माश्रय व ल

लाल किल्ला   आग्रा किल्ला, ज्याला लाल किल्ला देखील म्हणतात, पश्चिम-मध्य उत्तर प्रदेश, उत्तर-मध्य भारतातील आग्रा या ऐतिहासिक शहरामध्ये यमुना नदीवर स्थित लाल वाळूचा 16व्या शतकातील मोठा किल्ला. आग्रा किल्ला हे भारतातील तिसरे जागतिक वारसा स्थळ आहे आग्रा किल्ला हा भारतातील आग्रा शहरातील ऐतिहासिक किल्ला आहे. भारताच्या आग्रा  शहरात  भुईकोट किल्ला   आहे.  1983 मध्ये, आग्रा किल्ल्याला मुघल राजवटीदरम्यानच्या महत्त्वामुळे युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळ म्हणून नामांकित करण्यात आले. ताजमहाल येथून अडीच किमी अंतरावर आहे. 1638 पर्यंत मुघल वंशाच्या सम्राटांचे हे मुख्य निवासस्थान होते, जेव्हा मुघल राजधानी आग्रा येथून दिल्लीतील लाल किल्ल्यावर हलविण्यात आली   या किल्ल्याला काही इतिहासकार चार भिंतीनी घेरलेली प्रासाद महाल नगरी म्हणतात . भारताचे मुगल सम्राट  बाबर ,  हुमायुं ,  अकबर ,  जहांगीर ,  शाहजहां  आणि  औरंगज़ेब   येथे राहत होते, तसेच येथूनच पूर्ण भारतावर शासन करत होते. किल्ल्याच्या प्रवेशद्वाराला लाहोरी दरवाजा म्हणतात त्याचे मूळ नाव किला-ए-मुबारक होते. कोहिनूर हिरा किल्ल्याच्या राजघराण्याशी स

  आदि शंकराचार्यांचा पुतळा .                                                              ( एकात्मतेची प्रतिमा) मध्य प्रदेशचे मुख्यमंत्री शिवराज सिंह चौहान यांनी गुरुवारी 21 सप्टेंबर 2023  ला  ओंकारेश्वर येथे 8व्या शतकातील वैदिक विद्वान आणि शिक्षक आदि शंकराचार्यांच्या (32 मीटर)108 फुटांच्या पुतळ्याचे अनावरण केले. हे नर्मदा नदी च्या काठी ओंकारेश्वरमधील मांधाता पर्वतावर वसलेले आहे. नर्मदा नदीच्या नयनरम्य तीरावर वसलेले ओंकारेश्वर इंदूर शहरापासून सुमारे ८० किमी अंतरावर आहे. हे अनेक धातूंच्या मिश्रणाने बनवले  आहे. हा पुतळा 54 फूट उंचीवर उभा आहे.  त्याला "एकात्मतेची प्रतिमा" असे नाव देण्यात आले आहे. मध्य प्रदेशातील भाजप सरकारने यापूर्वी ओंकारेश्वर येथील संग्रहालयासह आदि शंकराचार्यांच्या पुतळ्यासाठी ₹ 2,141.85 कोटी रुपयांच्या प्रकल्पाला मान्यता दिली होती. आदि शंकराचार्यांचा जन्म केरळ मध्ये झाला होता, असे मानले जाते की ते अगदी लहान वयात 'संन्यासी' (भिक्षू) बनल्यानंतर ओंकारेश्वरला पोहोचले होते, जिथे ते त्यांचे गुरू गोविंद भगवद्पाद यांना भेटले, चार वर्षे धार्मिक शहरात र

  स्टॅच्यू ऑफ युनिटी ( Sadhu Bet, Sardar Sarovar Dam) (वल्लभभाई पटेल  एकतेचा पुतळा   १८२ मीटर (५९७ फूट)) ऑक्टोबर २०१४ मध्ये, या प्रकल्पाची संरचना, बांधकाम आणि देखभाल यासाठी २९८९ कोटी रुपयांचा करार लार्सन ॲन्ड ट्यूब्रो यांच्याशी केला होता.  स्टॅच्यू ऑफ युनिटी  ( एकतेचा पुतळा ) हा भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीचे नेते  वल्लभभाई पटेल  यांचा पुतळा आहे. हा पुतळा भारतातील  गुजरात   राज्याच्या  राजपिपळा   शहराजवळ  नर्मदा धरणाजवळील   साधू बेटावर उभारलेला आहे.  स्मारक २०,००० मी २  क्षेत्रात आहे आणि १२ किमी २  आकाराच्या कृत्रिम तलावाने घेरलेले आहे. १८२ मीटर (५९७ फूट) उंचीचा हा जगातील सर्वात उंच पुतळा आहे पुतळ्याचे बांधकाम ३१ ऑक्टोबर २०१४   पासून सुरू झाले आणि मध्य-ऑक्टोबर २०१८  मध्ये पूर्ण झाले. भारतीय मूर्तिकार  राम व्ही. सुतार  यांनी ही संरचना (डिझाइन) केली होती.  जयंतीच्या दिवशी ३१ ऑक्टोबर २०१८ रोजी भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी  यांनी या पुतळ्याचे उद्घाटन केले

  वीरअभय अंजनिया हनुमान स्वामी      वीरअभय अंजनिया हनुमान स्वामी आंध्र प्रदेशातील विजयवाडाजवळील परिताळा शहरात स्थित, वीर अभय अंजनेय हनुमान स्वामींची मूर्ती जगातील सर्वात उंच हनुमान मंदिर आहे. 135 फूट (41 मीटर) उंचीवर उभी असलेली ही मूर्ती 2003 मध्ये स्थापित करण्यात आली होती. मूर्तीच्या पायथ्याशी तुम्हाला परिताळा अंजनेय मंदिर नावाचे एक छोटेसे हनुमान मंदिर देखील आढळते.

  महाराष्ट्र सरकारने लेक लाडकी योजना सुरू केली आहे नियम आणि मर्यादा माननीय मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि माननीय उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी विधानसभेत 2023-24 चा अर्थसंकल्प सादर केला, जिथे त्यांनी राज्यात मुलींच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन देण्यासाठी नवीन योजना सुरू करण्याची घोषणा केली. या योजनेचे नाव लेक लाडकी योजना 2023 आहे. याचा उद्देश महाराष्ट्रातील आर्थिकदृष्ट्या वंचित कुटुंबात जन्मलेल्या मुलींना आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आहे.  महाराष्ट्र सरकारने  2023-24 या आर्थिक वर्षाच्या अर्थसंकल्पात   (लेक लाडकी) योजना आणली आहे. उद्दिष्ट: मुलींच्या जन्मापासून ते 18 वर्षांचे होईपर्यंत त्यांना आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आहे. लेक लाडकी योजनेंतर्गत, एका मुलीला 18 वर्षांच्या कालावधीत ₹75,000 प्राप्त होतील. महाराष्ट्र शासनाच्या लेक लाडली योजना 2023 चे लाभ पिवळे आणि केशरी शिधापत्रिकाधारकांना मिळतील. निधी थेट मुलीच्या बँक खात्यात जमा केला जाईल आणि तिच्या पुढील शिक्षणासाठी मदत होईल. या योजनेसाठी पात्र होण्यासाठी, मुलीचा जन्म शासकीय रुग्णालयात झालेला असणे आवश्यक आहे,  आणि कुटुंब मूळ महाराष्ट्र राज्याती

  होयसळ मंदिर कर्नाटकच्या होयसळ येथील बेलूर , हलेबिड आणि सोमनाथपुरा या मंदिरांना युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत स्थान देण्यात आले आहे. संयुक्त राष्ट्रे शैक्षणिक, वैज्ञानिक व सांस्कृतिक संस्था ( UNESCO )ने सोमवारी याची घोषणा केली आहे. सौदी अरेबियातील रियाध येथे जागतिक वारसा समितीच्या ४५व्या सत्रादरम्यान हा निर्णय घेण्यात आला. कला आणि साहित्याचे संरक्षक मानल्या जाणाऱ्या होयसळ राजवंशाची ही राजधानी होती. ही मंदिरे भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण अंतर्गत संरक्षित स्मारके आहेत. हळेबीडु  किंवा  हळेबीड  हे कर्नाटक राज्यातील हासन जिल्ह्यातल्या बेलूर तालुक्यातील एक गाव आहे   शिल्पकलेसाठी प्रसिद्ध असलेली श्री होयसाळेश्वर आणि श्री केदारेश्वर मंदिरे आहेत. अल्लाउद्दीन खिलजीचा सेनानी मलिक काफुर याने हे गाव दोन वेळा उध्वस्त केले, म्हणून याला तुटलेले-फुटलेले गाव म्हणजेच कन्नड भाषेत हळेबीडु असे म्हटले जाते. होयसाळ हे देवगीरीच्या यादव वंशातील होते.  हळेबीडु ही इ.स. १२ व १३ व्या शतकात होयसाळ साम्राज्याची राजधानी होती.  येथे श्री होयसाळेश्वर, श्री केदारेश्वर, श्री शांतालेश्वर व दिगंबर जैन मंदिरे तेथील

  शांतिनिकेतन रवींद्रनाथ टागोर यांनी विश्वभारतीची स्थापना केली, त्या शांतिनिकेतन स्थळाला युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या यादीत समाविष्ट करण्यात आले आहे. सौदी अरेबियात सुरू असलेल्या जागतिक वारसा समितीच्या बैठकीत हा निर्णय घेण्यात आला सुप्रसिद्ध पुरातत्व वास्तुविशारद आभा नारायण लांबा यांनी यासाठी दस्तावेज तयार केले होते.  काही महिन्यांपूर्वी या क्षेत्रातील आंतरराष्ट्रीय सल्लागार संस्था आयकोमॉसने शांतिनिकेतनविषयी युनेस्कोला शिफारस केली होती. रवींद्रनाथ टागोर यांचे पिता  महर्षी देवेंद्रनाथ टागोर  यांनी तेथे सर्वप्रथम  शांतिनिकेतन आश्रमाची स्थापना केली होती भारताच्या पश्चिम बंगालमधील बीरभूम जिल्ह्या चा एक परिसर आहे. याची स्थापना महर्षी देवेंद्रनाथ टागोर यांनी 1863 मध्ये केली होती आणि नंतर त्यांचा मुलगा रवींद्रनाथ टागोर यांनी विस्तार केला. रवींद्रनाथांनी याचे रुंपातरण करून त्याचे विश्वभारती विद्यापीठ तयार केले. 1913 मध्ये रवींद्रनाथ टागोर यांना साहित्यातील नोबेल पारितोषिक मिळाले रवींद्रनाथ टागोर यांनी 1921 मध्ये स्थापन केलेल्या, विश्व भारतीला 1951 मध्ये केंद्रीय विद्यापीठ आणि

  ज्योतिराव गोविंदराव फुले    (११ एप्रिल १८२७ - २८ नोव्हेंबर १८९०)   ज्योतिबा फुले कोण होते?   जोतीराव फुले यांचे मूळ गाव  सातारा   जिल्ह्यातील  कटगुण   हे होते.  त्या ठिकाणी  जन्म ११ एप्रिल १८२७ रोजी झाला. वडिलांचे नाव गोविंदराव आणि आईचे नाव चिमणाबाई होते.  शेवटच्या पेशव्यांच्या काळात महात्मा फुले यांचे वडील आणि दोन चुलते फुले पुरवण्याचे काम करीत होते, त्यामुळे गोरे हे त्यांचे मूळ आडनाव असले तरी, पुढे ते फुले म्हणून ओळखले जाऊ लागले व तेच नाव पुढे रूढ झाले.   जोतीराव केवळ नऊ महिन्यांचे होते, तेव्हा त्यांच्या आईचे निधन झाले.  जोतीबांचा विवाह वयाच्या तेराव्या वर्षी  सावित्रीबाई फुले  यांच्याशी झाला.  प्राथमिक शिक्षणानंतर काही काळ त्यांनी  भाजी  विक्रीचा व्यवसाय केला.  इ.स. १८४२  मध्ये माध्यमिक शिक्षणासाठी पुण्याच्या स्कॉटिश मिशन हायस्कूल  मध्ये त्यांनी प्रवेश घेतला.  बुद्धी अतिशय तल्लख, त्यामुळे पाच-सहा वर्षातच त्यांनी अभ्यासक्रम पूर्ण केला. ग्रामची या प्रसिद्ध तत्त्ववेत्त्याने महात्मा फुले यांना 'सेंद्रिय बुद्धिवंत' असे संबोधले आहे. एकोणिसाव्या शतकात भारतात, ज्योतिर